Silalat di Angkola,
Bulung Gadung di Mandailing
Ulang marmayam amang di na sikola
Anggo gara-gara ni bujing-bujing



Selasa, 29 Juli 2008

Ngon Bondar i Tu Gadu i

"Markisar awal taon 70an, transportasi di Mandailing khususna di Mandailing Julu indape songon sannarion riburna, taretong do sanga piga kali iba mangida motor sasapoken, paling-paling mei ari Sabtu muda poken di Kotanopan atope saulak sadari lewat mai motor Sibualbuali. Dua kilometer nai sotolap tu tontang nibagas nami i mangkuling mei tuter nai maribo-ibo, ipainte kian mei di topi dalani marbaris mangaligi" ning Udak Jamangadang muse ma laos mamuloi carito. Ibalun ia ma timbako sagodang ni jari ibuat ia loting pak-pak pusako najolo. "Jadi na sering na nida waktu i padati maia, harana ido bahatan kendaraan ni halak pula ke to poken atope pula ke tu saba sanga tu kobun" ning udai lao patorus carito. Padati on banna hayu dei mangalingkar salampas niba ibalut dot bosi, namanarikna horbo, kadang ipake halak juo dei lombu. Tarsongon nai gambaron ma modelna, tai di ita an najolo martarup dei, ngoni itoru nai adong mei lampuna pala mardalan borngin. Pardalanan ni padati on, sian poken tupoken, maroban pisang, apea, eme, ato pe bahan kabutuhan na lainna. Pala ari Sabtu tu Kotanopan mei, pala ari Sinayan di Tamiang, pala ari Kamis di Muara Sipongi.

Disada kampung adongma tolu halak par padati, Si Jamarombus, Si Jamangampal dot si Japargayok. Si Jamarombus dot si Jamangampal madung markeluargado, madung rap adong bema pomparanna, tinggal si Japargayok doma naso adong induk ni apina alias sopo-sopo, eh poso-poso. Namun jaru songoni ulang ita ambang na danak dope si Japargayok on, umurna nadung 35 taon ma lobi, jadi Pemuda Jerman do (istilahna maso i). Maklum ma ita anggo najolo inda nadong istilah margandak songon sannari, jadi biarpe nadung marumur, anggo si Japargayok on Perjaka Ting-ting dope.
Alai natolu sering ma i sauduran, bope arian atope borngin, jadi molo di pardalanan ato pe pas dompak maradian dodasmai si Japargayok on irisak kalai harana baen naso marbagas i dope. Tai si Japargayok on inda naparyoyak, cuma tar parila, pala diida ia bujing-bujing munduk maia i, atope kadang-kadang masuk ia tu bagasan ni padati i so ulang tarida.
Pas disada maso ari Roba'a potang nai, marangkat muse ma halai natolu manuju Muara Sipongi markisar jam 9 borngin, marudur-udur diborngin niari i, tilcaakk, tilllcakk, monngggg, ning sora ni pangalapis ni roda nai tarbege sian bagas nami i.
Manopotkon Muara Sipongi, ari pe torangma, lopo pe muloi ma mar buka, tar paida ma di halai natolu sada bujing-bujing nadeges dompak manggoreng pisang. Mangalumpat si Japargayok tu bagasan ni Padati i, i intip ia ngon lubang nai, i ligi ia ma bujing na deges i, pes-pes doma baen lagakna, padahal biasona umak-umak dei dot ayah-ayah di lopoi, topek ma sakalion bujing-bujing nalanjang obuk dompak manggoreng pisang. Rupana boru pingitan do bujing-bujing on, salolot naon inda unjung kaluar baen na dibagas sajo do karejona inda ipatola orang tua nai kaluar. Mangompoti sakalion urang sehat umak nia jadi tarpaksa ia manggoreng manolongi ayah nia.
"Anggo on ma halakna, ra ma au marbagas, inda jaube na lajangon" ning roa nisi Japargayok dibagasan ni roa nia. Rupana inda na ia sajo namaligi dot marangan-angan, si Jamarombus pe dot si Jamangampal inda natanggung be ilala halai. Adong bage ma naget paduaon, mangaligi bujing-bujing nadeges i, lupa doma halai inang ni daganak dibagas dot daganak namarkalamotan.
"Sugari baya, sugari" ning roa ni halai sajoma.
Lalu tu poken, mar bungkar ma halai, torus ke tu lopo kopi mangan goreng pisang pake kotan sipulut. Marcarito ma halai natolu di lopoi, marsiradu angkon nadapotna bujing-bujing i. Kasidunganna martongkar kalai natolu get marbadai, untungma bahat kalak namanonton jadi inda sanga marbada.
Lao mulak, maradian muse ma halai ditontang ni lopoi kacuali si Japargayok, ke si Jamarombus dot si Jamangampal tusi, tai inda isi be bujing-bujing i. Soni ma satorusna hampir satiop mardalan tu Muara Sipongi salalu mai maradian kalai isi, sangajo purak-purak manabusi goreng atope minum kopi, hum si Japargayok maia naso ra dohot, ijagoi ia sajo mai di bagasan di padati niai.
Hinggo disada maso, pas di Japargayok dibarisan jolo, lewat ma halai disi, inda binoto sanga nasondia rupana isi dompak bujing-bujingi atiha manggoreng pisang muse. Mangambur si Japargayok ngon padati niai marjolong tu lopoi laos manggangguk tangis nasangat gogo, ikojar ia bujing-bujing i, ikaluk ia, i sanggo ia muse, laos tangis maribo ibo....."napasan ko anggi songon ibotongku nadung maninggal i", ningia leng totop mangkaluk bujing-bujing i. "Angkon sonon doma on carana so dapotan iba, anggo inda si Jamarombus mon sanga si Jamangampal nadapotan" ning roa nia dibagasan. Marlongangan halak nasolopoi mangida halai, bujing-bujingi pe inda bisa margorak ibaen si Japargayok, tarpaksa muse dohot umak nai dot ayah nai tangis laos marsikalukan halai na opat. "Naso labo dei si Japargayok" ning si Jamangampal adop si Jamarombus, "purak-purak inda giot, tai ngon bondari tu gadui" ning ia.
Walhasil sadari i, inda ke si Japargayok tu poken be, isi doma halai mardahan mangan. Dung loja mangeceti, akhirna mangkuling ma si Japargayok lao purak-purak maribo ibo. "Songonon ma batas dabo tulang, ning roangku dari pada jadi bahan tontonan ni alak sajo tongkin nai pala uida boru muyu on, ning roangku anggo na tola do ulamar ma soni boru muyu i" ning si Japargayok ma mamuloi obar. "Anggo i do da bere, si butet dei putona, anggo olo ningia ami pe olo dei Insya Allah" ning ayah nia. "Ate butet, sonjia do roamu?" ning umak nia manambai. "Anggo soni ning ayah dot umak, ra ma au" ning si Butet mangalus. "Daripada tiop lewat ia tongkin nai ison ilojong ia sajo tuson sangajo mangkaluk laos tangis tu iba, padahal roangku purak-purak nia dei baen naporna dei roa nia jau" ning roa si Butet dibagasan roa nia.
"Dung soni mamak?" ningku adop udak Jamangadang, "habis carito, mintop palito" ning udai mandok kami laos kehe tu Masojid sumbayang Isya.

4 komentar:

Anonim mengatakan...

na sonting mada gorar ni situs ta on, "bulung gadung Madailing". jeges mada, i paturus ma i pabahat isi na tarutamo carito-carito na jolo sian kita an, jop roa mambasa sa. Tarimo kasi mada manden !!!

Anonim mengatakan...

Olo abang, Insya Allah molo adong waktu u usahahoon pe manggali carito dot manulisna.

amir mengatakan...

asalamualaikum
natabo me tele marbulung gadung

Anonim mengatakan...

Wa 'Alaikum Salam,

Peto mada, sangajo dabo inda natarlupahon anggo gule Bulunggadung on.

He.he.he

Bulunggadung Mandailing, O Tano Hasorangan, Tano Hatubuan, Inganan Parmayaman, Lubuk Parkatimbungan, Sian Ranjo Batu Santak Tu Sihepeng, Tano Nagambur Nanapu, Ingkon Mulak do au pala marhepeng..... alaleee bayaaa...